In januari van dit jaar zat een 9-koppig gezelschap in de Toots Studio van de VRT voor het project ‘Saxafabra’, eigenlijk opgezet door stichter van de Brusselse ‘Krijtkring’ Luc Mishalle maar gedragen door de composities van jazz en klassieke saxofonist Cezariusz Gadzina die hiermee aan z’n tweede plaatopname toe is. In 2003 verscheen van hem ‘Double Heart’, in een klassiekere bezetting, namelijk trio met verder Piet Verbist aan bas en Marek Patrman op drums. Cezariusz is voor mij nog een illustere onbekende die zich zowel aan theaterproducties zoals die van het Toneelhuis

 (‘The best of Shakespeare’) als aan jazz gewaagt, onder ‘supervisie’ van Luc Mishalle. Deze laatste begeeft zich ook graag op het geïmproviseerde muziekpad met kompanen zoals Misha Mengelberg en oppergoeroe van de vrije improvisatie Fred Van Hove. Benieuwd dus wat dat geeft in deze sax en percussie formatie, geen bas trouwens in de buurt, behalve dan die tuba van Pieter Nevejans. Meteen denken we in eerste instantie terug aan dat andere saxproject, uit 2004 weeral, het ‘Saxkartel’ van Frank Vaganée, Robin Verheyen, Sara Meyer, Kurt Van Herck en Tom Van Dyck (die voor de meeste eigen composities zorgde), maar dat blijkt toch deels andere koek te wezen want dát was met een bebop basis. Met Saxafabra daarentegen gaan we meer de grootsteedse multiculturele toer op want naast de diverse saxen (waarbij ook de niet zo vaak meer voorkomende C-melody saxophone) hebben we een uitgebreid pallet aan diverse bell, triangle en drum instrumenten, vaak van Afrikaanse en andere exotische oorsprong, echter heel minimalistisch gebruikt. Het zijn de blazers die steeds op de voorgrond staan, ook al is er hier en daar ruimte voor bvb. een djembe solootje, zoals in de gesmaakte opener ‘Taat’ ,dat verder heel erg in ons eigen culturele erfgoed past. Meer wereldser, wat ‘Slavischer’ gaat het er in ‘IR Blues’ aan toe met een meeslepend tempo en andere naar de voorgrond tredende instrumenten. Even denk je dan ook aan het 'Orkestra Braka Kadrievi’,die hier een aantal jaren de openbare kiosken met hun Balkanmuziek overspoelden, maar dit Saxafabra is wel degelijk subtieler en muzikaal verfijnder. Heel erg gevarieerd ook, met dat scala aan uitgebreide klankkleuren. Zo lijkt ‘Otoa’ wel het gekweel en vrolijk gesnater van (sax)vogeltjes in de ochtend. Een beter ‘gebekte’ sopraansax soleert daar wat belerend doorheen en alles wordt ritmisch aangedreven door de snare drum. De tuba bromt daar ook graag wat bij om dan samen in harmonie af te sluiten, mooi is dat ! Een stuk ‘humeuriger is dan ‘Veluma’, dat, bij het opdrijven van het tempo, iets van het karnaval van Binche in zich draagt, steeds maar sneller tot de finale toe. En ook een leuke is ‘Kamee’, een veelkleurig treintje op weg naar zonnige oorden, blaas de stoomfluit ! Daarna heel wat rustiger, ja zelfs ingetogen, gaan we kameels schommelend, haast caravangewijs en dan bedoel ik : in caravan door de woestijn en niet die hut op wielen achter je aan slepend, door ‘Daily Sax’ ! Een uitgebreid moment van bezinning is dit en daar neem je op dit langste nummer van de CD (10’,32’’) best even de tijd voor…’Malten’ sluit daar dan weer vlekkeloos op aan, is een terug ontwaken onder een blauwe hemel waar witte wolkjes hun race door de ochtend beginnen. Erg speels allemaal, zo ook ‘Metal caravan’ dat een feestelijke afsluiter mag zijn na haast een uur boeiende muziek, uitermate geschikt voor de reeds hierboven genoemde muziekkiosken overal te lande en festivalitis rondom, doorheen de komende zomermaanden. Voor een ruim publiek met een brede muzikale smaak die verder rijkt en kijkt dan die van enkel de pure jazzliefhebber. Die jazzfreak komt hier echter ook zeker aan z’n trekken gezien het hoge niveau van de participerende muzikanten, hun duidelijk speelplezier en jazzlicks ‘random’ verweven in het geheel ! Aanbevolen schijf met plezierige muziekjes, uitermate passend in dit vroegzomerse Belgenland !