Jan Daelman en Thijs Troch, samen Keenroh, wonnen in 2014 de Gent Jazz Jong Talentprijs. Dat zette hen aan om met andere, jonge en meer ervaren muzikanten samenwerkingen aan te gaan. Hun Keenroh & friends kende verschillende gedaanten met o.a. Niels Van Heertum, Laurens Smet, Mano Cabras en Joao Lobo. Zo verkenden zij verder paden in de improvisatie.
Met het project Keenroh XL gooiden zij het over een heel ander boeg. In een veelkoppige bezetting bleef de improvisatie beperkt, binnen de grenzen van composities die van buiten de groep kwamen. Het geschreven materiaal kwam van Jozef Dumoulin, Bo Van Der Werf, Kris Defoort en Ben Sluijs, al sinds jaren gesmaakte componisten. Dat maakte nieuwsgierig naar hun try-out concert in De Singer in mei 2015, toen bleek dat er nog heel wat werk aan de winkel was. In juli tijdens Gent Jazz 2015 bewezen ze dan weer dat het hooggemikte streven op korte tijd tot een geslaagd project kon uitgroeien.
Om het XL-avontuur een fysieke boreling te geven, kozen de muzikanten toch weer voor muziek die van binnenuit werd geschapen. De cd laat eigen creaties horen van de spelende groep, waarbij de kunstmatige inseminatie de vorm heeft van elektronische klanken en vervormingen. Het resultaat is een sterk album, met wondermooie en uiterst verfijnde stukken, afgewisseld met speelse knutselwerkjes van geluiden. Al die uitingen van creatief zoeken leiden tot knappe stukjes, of het nu is in een samen werken aan evenwichtige schoonheid of op elkaar inspelen in grillig gepruts.
Pakkend schoon is bijvoorbeeld 'Eukarist' waarmee de cd begint. Met piano en fluit vangt 'Eukarist' aan, waarmee de kern van de grote groep spreekt. Daarna bouwen zij met de anderen aan een ingetogen heerlijkheid. Ook 'Doel IV', dat in een kleine versie voorkwam op de eersteling van het duo, krijgt hier een fijne, haast sprookjesachtige uitvoering. De rijkdom aan blazersklanken in combinatie met de sobere, maar goed gekozen variatie in bastonen en drumslagen leveren sierlijke pracht op.
Van de grilliger stukken moet je zeker 'Klaach' beluisteren dat misschien van ver een knipoog werpt naar Colin Stetson, maar hoe dan ook een kort hoogtepunt uitmaakt op de cd. Wie niet vies is van geluiden, van vrije muziek die klinkt als gesprekken en hoog oplopende discussies tussen gemuteerde reptielen en cybermonsters, kan hier zijn gading vinden in kleinoden die meerdere kanten tegelijk uitgaan en toch samenhangend blijven.
Verfijning zowel als chaos laten pakken als mayonaise, je moet het maar doen. Jan Daelman en Thijs Troch doen het, hier met een hele rist collega's. Keenroh zet zich in meerdere gedaanten door als een overtuigende speler in het jazzlandschap.